Bàn về "Đúng" và "Sai"

(Trích từ Thiện Lâm's blog)

Từ lúc nhỏ, tôi đã tự hỏi mình và mọi người xung quanh:

Tôi hỏi má: Má ơi! Có “Đúng” và “Sai” không má?

Má trả lời: “có chứ con!”

“Đúng” là làm những việc mà tâm của mình thấy thanh thản;

“Sai” là làm những việc trái lương tâm.

Tôi hỏi dì: “Dì ơi! Có “Đúng” và “Sai” không dì?”

Dì trả lời: “có chứ con!”

“Đúng” là khi con học giỏi, hiếu thảo;

“Sai” là khi con lười học, bất hiếu.

Tôi vẫn chưa thỏa mãn.

Tôi hỏi bà: “Bà ơi! Có “Đúng” “Sai” không bà?”

Bà trả lời: “có chứ con!”

“Đúng” là khi con làm việc thiện;

“Sai” là khi con làm điều ác.

…

Thế là, cả tuổi thơ tôi, tôi sống trong cái Đúng và Sai.

Mỗi lần làm Đúng, tôi rất vui vì được khen.

Mỗi lần làm Sai, tôi chối cãi và bị đánh.

…

Bắt đầu đi học, tôi được giáo dục cái Đúng, cái Sai. Nói Đúng thì điểm cao, nói sai thì điểm thấp. Do vậy, cái Đúng tôi khoe, cái Sai tôi lấp liếm…

…

Khi lớn lên,

Tôi đậu vào một trường Đại học cũng thuộc dạng có tiếng ở Việt Nam. Quan niệm Đúng, Sai đã ăn sâu vào tiềm thức.

Làm Đúng, tôi vui ; làm sai, tôi tự dằn vặt mình.

…

Cứ tiếp tục, tôi lại không biết Đúng, Sai là ở đâu ?

Tôi tự hỏi : “Làm thế nào là Đúng ?; làm thế nào là Sai ?”

Nhìn lại tôi, từ nhỏ đến lớn, có lẽ là một người thích được khen. Vì thế, cái tốt, tôi khoe. Cái xấu, tôi giấu bặt.

Ai nói đến cái tốt của tôi, tôi hồ hởi, làm bộ khiêm tốn.

Ai nói đến cái xấu của tôi. Nhẹ thì tôi cho qua, nặng thì tôi cãi lại để nói rằng mình không có.

Tôi bị Đúng, Sai hành hạ.

Cho đến khi,

Tôi biết

Vọng tưởng…

Đúng, Sai chẳng còn.

Còn lại,

Là sự tịch lặng.

Tôi ngộ được,

Thực thì chẳng có Đúng, có Sai. Đúng, Sai do vọng tưởng mà sanh. Đáp ứng lợi ích chung, phù hợp với thực tế thì cho là Đúng. Trái với lợi ích con người, không phù hợp, thì cho là Sai. Người ở trong Sai thì nghĩ mình Đúng; người ở trong Đúng thì nghĩ mình Đúng hơn. Kẻ Đúng, thì ghét người Sai hoặc thương hại người Sai. Người Sai thì ghét kẻ Đúng, hoặc mong cầu làm Đúng.

Liễu tri đến cùng tột, chẳng có Đúng Sai. Vậy, Đúng Sai do đâu mà có? Do vọng tưởng con người mà có. Con người tự đặt ra chuẩn Đúng, chuẩn Sai. Làm theo chuẩn đó thì cho là Đúng hoặc Sai.

Riêng tôi,

Ngày nay,

Chẳng thấy được cái nào Đúng, cái nào Sai.

Điều tôi thấy,

Là tâm của mình. Hằng ngày, tôi luôn điều phục tâm. Trụ tâm ở nơi có Đúng, có Sai, phi Đúng, phi Sai, phi phi Đúng, phi phi Sai.

Tâm liền tịch tịnh, thấu hiểu nội tâm nhẫn đến thấy được tâm lượng của người khác...

(Trích từ Thiện Lâm's blog)